هیأت فرهنگی شهید هادی زاده

تفسیر شریف تسنیم(نشریه هادی شماره52)

قطع روانی و منطقی در تفسیر متون مقدس

مفسر نسبت به مبادی تصدیقی تفسیر گاهی یقین دارد و گاهی شک؛ این یقین یا شک یا منطقی است یا روانی. یقین منطقی به استناد مبادی برهان پدید می آید و یقین روانی محصول خصلت های نفسانی و اوصاف روانی شخص اوست. تردید منطقی بر اثر تکافؤ ادله و تضارب آرای متساوی در مسأله ای پدید می آید و با رجحان دلیل و افزایش برهان یک طرف زایل می گردد و تردید روانی نتیجه صفات درونی و خصوصیات روانی شخص شاک است.

تفسیر متن مقدس اگر به استناد قطع روانی انجام شد، محصولی جز اقناع قطاعان روانی ندارد؛ زیرا فاقد مبادی فکری است و از این رو قابل انتقال علمی به دیگران نیست. آنچه ماء معین و چشمه جاری است، قطع منطقی است که بر اثر داشتن مبادی استدلال قابل سرایت به پژوهندگان دیگر است.

شک منطقی مایه ی شکوفایی مسأله خواهد بود؛ زیرا محقق فحاص را به جستجوی برهان بر اثبات یا نفی تحریک می کند، بر خلاف شک روانی که مایه ی افسردگی و پژمردگی اوست و شاک را ایستا و راکد می کند.