توضیحات: زیر مجموعه: مقالات; دسته: قرآن و عترت; منتشر شده در 12 تیر 1394; نوشته شده توسط محمدعلی صدری; بازدید: 1271

ماه رمضان، بهار دعا برای امام زمان علیه السلام

در اين ماه عزيز، راز و نياز با خداوند بيشتر شده، دعا‌ها رونق خاصي مي‌يابند در هيچ يك از ماه‌هاي سال ،اين همه سفارش به دعا كردن ‏نشده است. در ادعية اين ماه به طور ويژه به امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف عنايت شده است و در چندين مورد، ياد، نام و دعاي براي حضرت ‏مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف به چشم مي‌خورد؛ آنچه در اين ادعيه، نمايان است، آرزو‌ها و خواسته‌هايي است كه تا به حال، جامعة بشري به ‏خود نديده، فقط در عصر ظهور به آنها خواهد رسيد؛ بنابراين خواندن اين دعا‌ها و درخواست محتواي آن به‌گونه‌اي طلب نزديك‌تر شدن زمان ظهور است؛ به زبان ديگر، خلاصة اين دعاها، اين است: «اللَّهُمَّ عَجِّلْ لِوَلِيِّكَ الْفَرَج».
در اين نوشته، ابتدا نگاهي كوتاه به بعضي از اين دعا‌ها داشته، سپس برخي از فرازهاي ادعيه را با ويژگي‌هاي حكومت حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف و نشانه‌هاي عصر سبز ظهور مقايسه مي‌كنيم. ‏
اهم اين دعا‌‌ها عبارتند از:‏

- دعاي افتتاح

يكي از ادعية وارد شده در تمامي شب‌هاي اين ماه مبارك ، دعاي شريف افتتاح است، مرحوم علامة مجلسي رحمه الله عليه اين دعا را در ‏جلد بيست و چهارم بحارالانوار آورده، آن را منسوب به امام زمان عليه السلام دانسته است. ‏
بخش آخر اين دعا، مربوط به حضرت حجت عليه السلام است كه با عبارت «اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى وَلِيِّ أَمْرِكَ الْقَائِمِ ‏الْمُؤَمَّلِ» شروع مي‌شود؛ اين فقرات را در سه قسمت بررسي مي‌نماييم:‏
قسمت اول: بيشتر عبارت‌هاي اين بخش، دعا براي حضرت حجت عليه السلام مي‌باشد كه با عبارت «اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى وَلِيِّ ‏أَمْرِكَ الْقَائِمِ الْمُؤَمَّلِ وَ الْعَدْلِ الْمُنْتَظَر» شروع مي‌شود. ‏
قسمت دوم : اين قسمت از دعا توصيفي از عصر ظهور (و اشتياق دعا كننده براي درك آن) است كه در قالب دعا، بيان شده ‏است و با اين جمله، آغاز مي‌شود: «اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَيْكَ فِي دَوْلَة كريمة». ‏
قسمت سوم: بيان خلاصه‌اي از مشكلات عصر غيبت و استغاثه براي ظهور است. ‏

- دعاي معروف «اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ»
يكي ديگر از اعمال مشتركة اين ماه، دعايي است كه بعد از نماز‌ها خوانده مي‌شود؛ اين دعا از پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم رسيده است، دعايي كه بيش از هزار سال، بهترين بندگان خدا در بهترين ماه‌ها، يعني ماه رمضان؛ در بهترين اوقات اجابت دعاها، ‏يعني بعد از نماز‌ها و در بهترين حالات، يعني در حالت روزه مي‌خوانند؛ ولي اين دعا تا به حال، اجابت نشده است. ‏
اين دعا، تبيين جامعه‌اي ايده‌آل است كه هميشه بشر به دنبال آن بوده است و با وجود گذر زماني طولاني، خود چنين موقعيتي را درك نكرده ‏است؛ چنين جامعه‌اي، آرزوي همة پيامبران و رسولان، انسان‌هاي صالح و اوليا‌ءالله بوده است؛ پيامبران و ائمه عليهم السلام براي تحقق آن تلاش كردند و جان خود را فدا نموند، ولي به علل مختلفي محقق نشد؛ ما (شيعيان) معتقديم، اين دعا به طور كامل، ‏فقط يك مصداق اجابت دارد و فقط جامعة دربردارندة اين ويژگي‌ها، جامعة مهدوي خواهد بود. ‏
تطبيق فرازهاي ادعيه با دستاورد‌ها و ويژگي‌هاي حكومت حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف
در اين قسمت به بررسي برخي از خواسته‌هاي مطرح شده، در اين ادعيه همچنين به بررسي رواياتي دربارة اجابت ‏آن خواسته‌‌ها در حكومت حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف مي‌پردازيم؛
عدالت فراگير و از بين رفتن ظلم ‏
يكي از خواسته‌‌ها و ويژگي‌هاي مشترك در ادعيه و حكومت حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف عدالت فراگير و ريشه‌كن شدن هر ‏گونه ظلم و ستم است؛ در دعاي افتتاح از امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف به جاي «عادل» تعبير به «عدل» شده است: «اللَّهُمَّ وَ صَلِّ ‏عَلَى وَلِيِّ ‌‌أَمْرِكَ‌ الْقَائِمِ‌ الْمُؤَمَّلِ‌ وَ ‌الْعَدْلِ‌ الْمُنْتَظَرِ» اين تعبير، نهايت عدالت‌محوري و دادگستري حضرت ‏را مي‌رساند همچنين خواسته‌هايي مثل بي‌نيازي فقرا، سيري گرسنگان، پوشش برهنگان و. . . فقط در ساية اهتزاز پرچم چنين عدالتي، محقق خواهد شد. ‏
حضرت، حكومت را به‌گونه‏اي سازماندهي مي‏كند و مردم را به‌گونه‏اي تربيت مي‏نمايد كه ديگر، واژة ستم از ذهن‏‌ها رخت بر‌مي‏بندد و ‏به تعبير روايات، ديگر كسي به ديگري ستم نمي‏كند حتي حيوانات نيز دست از تجاوز بر‌مي‏دارند و گوسفند، همنشين گرگ مي‏شود. ‏
ام‌سلمه مي‏گويد: پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف چنان عدالتي در جامعه برپا مي‏كند كه زندگان، ‏آرزو مي‏كنند، كاش مردگانشان زنده ‏بودند و از آن عدالت، بهره‏مند مي‌شدند».
نيز امام صادق عليه السلام مي‏فرمايد: «به خدا سوگند! به ‏طور حتم، عدالت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف درون خانه‏‌ها و اتاق‏هايشان ‏نفوذ مي‏كند، ‏چنان‏كه سرما و گرما در آن وارد مي‏شود».
نصرت و عزت الهي (رضايت همگاني از حكومت)‏
در دعاي افتتاح چنين آمده است:‏
«‏ أَيِّدْهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ـ اللَّهُمَّ أَعِزَّهُ ـ وَ انْصُرْهُ ـ وَ انْصُرْهُ نَصْراً عَزِيزاً ـ وَ ‏اجْعَلْ لَهُ مِنْ لَدُنْكَ سُلْطَاناً نَصِيراً».
در اين عبارت‌ها ياري و عنايت ويژة الهي براي امام زمان عليه السلام و حكومت جهاني ايشان، خواسته شده است؛ هرگاه خداوند بخواهد به ‏كسي نصرت و عزت ببخشد، چنان مي‌كند كه بر دل‌‌ها حكومت كند و دوست و دشمن، پذيراي او باشند. ‏
حضرت علي عليه السلام مي‌فرمايند:«. . . خداوند،حضرت مهدي عليه السلام را با فرشتگان،جن و شيعيان مخلص ياري مي‌‏كند».
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم مي‏فرمايد: «شما را به مهدي، بشارت مي‏دهم. . . كه ساكنان آسمان و زمين از خلافت و ‏فرمانروايي او خشنودند».‏ ‏
گشايش براي مردگان
يكي ديگر از دعاها، درخواست نشاط و سرور براي مردگان بود: «اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ».‏
حكومت حضرت مهدي عليه السلام چنان تأثيري در هستي مي‌گذارد كه حتي مردگان نيز از آن بهره‌مند مي‌شوند. ‏
حضرت علي عليه السلام در اين باره مي‏فرمايد: «مردي از فرزندانم ظهور مي‏كند كه در نتيجه ظهور و حكومتش، هيج مرده‏اي در گور ‏نمي‏ماند، مگر اين‌كه گشايش و بركاتي در گور برايش پديد مي‏آيد و آنان به ديدار يكديگر مي‏روند و قيام قائم را به يكديگر ‏مژده ‏مي‏دهند».
برطرف شدن غم‌ها
در دعاي هر روزة ماه رمضان آمده است: «اللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ كُلِّ مَكْرُوبٍ».
امام صادق عليه السلام مي‌فرمايند: «. . . او (حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف) بر طرف كننده غم‌هاي شيعيان بعد از سختي است. . . ».‏
آزادي اسيران
در ادعية ماه مبارك رمضان مي‌خوانيم: «اللَّهُمَّ فُكَّ كُلَّ أَسِيرٍ ـ وَ فُكَّ بِهِ أَسْرَنَا».
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم مي‏فرمايد: «. . . در آن عصر، مهدي عليه السلام ظهور مي‏كند و او از فرزند اين شخص (علي بن ‏ابي‏طالب عليه السلام) است؛ خداوند به دست او، دروغ را نابود مي‏كند و روزگار سخت را از بين مي‏برد و ريسمان بردگي و بندگي را از ‏گردن‏هايتان برمي‌دارد». ‏
اميرمؤمنان عليه السلام مي‏فرمايد: «آن‏گاه كه امام زمان عليه السلام ظهور كند، هيچ بردة مسلماني باقي‏نمي‏ماند، مگر آن‌كه حضرت، او را ‏خريده، در راه خدا آزاد مي‏كند و هيچ بدهكاري نمي‏ماند، مگر آن‌كه حضرت، بدهي او را مي‏پردازد»‏.
اصلاح مفاسد
روزه دار اين ماه، فقط به فكر خويش نيست و آرزوي اصلاح همة مفاسد جامعة مسلمين را دارد و دعا مي‌كند: «اللَّهُمَّ أَصْلِحْ كُلَّ ‏فَاسِدٍ مِنْ أُمُورِ الْمُسْلِمِينَ».‏
دربارة اصلاح فساد اخلاقي و انحراف، پيشواي دوم شيعيان مي‏فرمايد: «خداوند در آخرالزمان، مردي را برمي‌انگيزد كه كسي از منحرفان ‏و فاسدان نمي‏ماند، مگر اين‌كه اصلاح مي‌‏گردد».
برطرف شدن صفات ناپسند و رشد كمالات دروني‏
ريشة بيشتر مشكلات بشر از ابتداي خلقت تا به‌حال، رذايل اخلاقي و بيماري‌هاي باطني انسان‌‌ها بوده است، منشأ تمامي جنگ‌ها و خونريزي‌ها، ‏اختلاف‌‌ها و تضادها، تفرقه و جدايي‌ها و در يك كلام، ام‌المفاسد بشر، همين بيماري‌هاي روحي است؛ يكي از خواسته‌هاي روزه‌دار ماه رمضان، برطرف شدن اين ناپاكي‌هاست؛ بنابراين اين‌گونه مي‌گويد: «وَ أَذْهِبْ بِهِ غَيْظَ قُلُوبِنَا ـ اشْفِ بِهِ صُدُورَنَا ـ اللَّهُمَّ غَيِّرْ ‏سُوءَ حَالِنَا بِحُسْنِ حَالِكَ».‏
حضرت علي عليه السلام مي‏فرمايد: «هنگامي كه قائم ما قيام كند...، كينه‌هاي بندگان نسبت به يكديگر از دل‏هايشان پاك مي‌شود». ‏
امام باقر عليه السلام مي‏فرمايد: «هنگامي كه حضرت قائم ما قيام كند، دستش را بر سر بندگان خدا مي‏گذارد و خردهايشان را جمع كرده، ‏‏(تمركز مي‏بخشد و رشد مي‏دهد) اخلاقشان را كامل مي‏كند»‏. ‏ ‏
ترويج روحية عزت و بي‌نيازي
بشر به بي‌نيازي، بيشتر از ثروت نياز دارد؛ روح انسان، سيري ناپذير است و هرگز از جمع آوري ثروت اشباع ‏نمي‌شود؛ بنابراين مؤمن بايد، پيش از جمع آوري مال به تقويت روحية بي‌نيازي خود و پيش از دعا براي كسب ثروت به دعا براي رسيدن به بي‌نيازي بپردازد و چشم آز و طمع خود را كور كند؛ در اين ماه از خدا، اين‌گونه مي‌خواهيم: «وَ أَغْنِ بِهِ عَائِلَنَا ـ اللَّهُمَّ ‏سُدَّ فَقْرَنَا بِغِنَاكَ».
‏ رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم مي‏فرمايد: «زماني كه حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف قيام كند، خداوند، بي‏نيازي را در دل بندگانش ‏مي‏نهد به گونه‏اي كه حضرت، اعلام مي‏كند هر كس به ثروت نياز دارد بيايد، ولي براي آن، كسي پيشقدم نمي‏شود».‏
همچنين آن حضرت مي‏فرمايد: «شما را به مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف بشارت مي‏دهم كه به سوي مردم برانگيخته مي‏گردد؛ در حالي كه زلزله‏‌ها و ‏اختلاف بر مردم چيره شده است، آنگاه زمين را پر از عدل و داد مي‏كند، چنان‏كه پر از ستم و جور شده است و ساكنان زمين و آسمان از او ‏خشنود مي‏گردند؛ خداوند، دل‏هاي امت محمد صلي الله عليه و آله و سلم را سرشار از بي‏نيازي مي‏كند؛ به‌گونه‏اي كه منادي ندا مي‏دهد؛ هر ‏كس به مالي نياز دارد؛ بيايد (تا نيازش رفع شود)؛ ولي جز يك نفر، كسي نمي‏آيد، آنگاه حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف به او مي‏فرمايد: «نزد خزينه ‏دار برو و بگو مهدي، دستور داده است به من ثروت بدهي». خزانه‌دار مي‏گويد: با دو دست پول‏‌ها را جمع كن. او نيز پول‏‌ها را ‏در دامن خود مي‏ريزد؛ ولي هنوز از آنجا بيرون نرفته است كه از رفتار خويش پشيمان مي‏گردد و با خود مي‏گويد چه شد كه من، ‏طمعكارترين امت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم شدم! آيا كسي كه سبب بي‏نيازي آنان گشت از بي‏نياز كردن من، ناتوان است! ‏آنگاه باز مي‏گردد تا اموال را بازگرداند؛ اما خزانه‌دار نمي‏پذيرد و مي‏گويد: چيزي را كه بخشيديم؛ پس نمي‏گيريم»! ‏
ريشه كن شدن فقر از جامعه ‏
فقر و نداري از مشكلات ديرينة بشر و باعث بسياري از انحرافات اخلاقي است؛ بنابراين در دعاهاي بسياري، رفع فقر از خداوند بي‌نياز متعال، ‏طلب شده است؛ در دعاهاي ماه رمضان نيز اين مهم فراموش نشده، آمده است: «اللَّهُمَّ أَغْنِ كُلَّ فَقِيرٍ ـ اللَّهُمَّ ‏اقْضِ دَيْنَ كُلِّ مَدِينٍ ـ اللَّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنَا بِغِنَا كَ ـ اللَّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّيْنَ ـ وَ أَغْنِنَا ‏مِنَ الْفَقْرِ ـ وَ اقْضِ بِهِ عَنْ مُغْرَمِنَا ـ وَ اجْبُرْ بِهِ فَقْرَنَا». ‏
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم مي‏فرمايد: «هنگامي كه حضرت مهدي عليه السلام ظهور كند. . . اموال و زكات‏‌ها را ‏در كوچه‏‌ها مي‏برند ولي كسي پيدا نمي‏شود كه حاضر به گرفتن آن‌ها باشد».‏
امام باقر عليه السلام مي‌فرمايند:«... سپس حضرت به كوفه روي مي‌آورند... و هيچ بدهكاري نمي ماند، مگر اين‌كه قرض او را مي‌‏پردازند...»‏. ‏
امام صادق عليه السلام مي‏فرمايد: «هنگامي كه قائم ما قيام كند. . . زمين، گنج‏هاي خود را بيرون ريخته، آشكار مي‏كند؛ به گونه‏اي كه ‏مردم با چشم خود، آن را بر روي زمين مي‏بينند و دارندگان زكات به دنبال كسي مي‏گردند كه نيازمند باشد تا زكاتشان را به او بدهند؛ ولي ‏كسي يافت نمي‏شود و مردم - از فضل و بخشش خداوند - از ديگران، بي‏نياز مي‏گردند».
در حكومت امام زمان عليه السلام با بخشش‌هاي فراوان ايشان و رشد اقتصادي جامعه، نه فقط فقر، ريشه‌كن شده، بلكه مردم در رفاه زندگي خواهند كرد و از لحاظ اقتصادي تأمين خواهند بود و اين دعا، اجابت مي‌شود كه: «وَ أَعْطِنَا بِهِ فَوْقَ ‏رَغْبَتِنَا». ‏
رشد بهداشت، درمان امراض و از بين رفتن بيماري‌هاي بي‌علاج
شفاي بيماران، خواسته و آرزوي همة ماست در تمام اوقات دعا به ويژه در اين ماه عزيز، يكي از دعاهاي هميشگي مسلمانان، طلب شفاي ‏مريضان است: «اللَّهُمَّ اشْفِ كُلَّ مَرِيضٍ». ‏
شكوفايي شگفت‏انگيز دانش به‌ويژه دانش بهداشت و درمان در عصر حكومت مهدي عليه السلام، بهره‏گيري از آن براي گسترش بهداشت در ‏جامعه، فرونشستن شعله‌هاي جنگ، پيدايش آرامش رواني، تأمين بهداشت روحي با اصلاح شدن انسان‏‌ها، همچنين گسترش كشاورزي و ‏دامداري و تأمين تغذيه در حد مطلوب؛ از جمله عواملي است كه بهداشت را در روزگار امام عصر عليه السلام به حد بالا و ايده آل خود ‏مي‏رساند و چنان مي‏شود كه وضعيت جسمي مردم دگرگون شده، عمر آنان طولاني مي‌گردد. ‏
امام حسين عليه السلام دربارة حكومت مهدي عليه السلام مي‏فرمايد: «هيچ نابينا، زمين‌گير و دردمندي بر روي زمين نمي‏ماند، مگر آن‌كه ‏خداوند، درد او را برطرف مي‌نمايد».
امام سجاد عليه السلام در اين‌باره مي‏فرمايد: «هنگامي كه قائم ما قيام كند، خداوند عزوجل، بيماري و بلا را از شيعيان ما دور مي‌كند...».

................
پدیدآورنده: هادي حسين پور