هیأت فرهنگی شهید هادی زاده

تفسیر شریف تسنیم سوره بقره(شماره 126)

وإذ يرفع إبرهيم القواعد من البيت وإسمعيل ربّنا تقبّل منّا إنّك أنت السميع العليم(127) 

تناسب این آیه با آیات دیگر را بیان کنید؟

غرض محوري آيه نشان‏دادن شدّت شآمت و كثرت قبح موضع‌گيريهاي جاهلانه اهل‏كتاب در برابر آيين ابراهيم است، چنان‌كه سياق و آهنگ مجموعه آيات پيشين، به ويژه تكرار خطاب ﴿يا بني‌اسرائيل﴾ در آيه 122 و نيز سياق آيات بعد كه از يعقوب و فرزندان يعقوب سخن مي‌گويد گواه آن است؛ گويا آيه مزبور خطاب به يهود و نصارا كه عنايتي به كعبه و مسجدحرام ندارند و براي خود قبله و جهت ديگري قائل‌اند مي‌فرمايد: بنيانگذاران كعبه حضرت ابراهيم و اسماعيل‌اند.

دو آيه بعد نيز كه روح توحيدي و تسليم‌گراي ابراهيم و در نتيجه فاصله فراوان يهود و نصارا با مسلك و مرام آن حضرت را به تصوير مي‌كشد به آنان مي‌فهماند كه پيامبر اسلام كه اين همه در برابر او لجاجت مي‌كنيد و از ايمان‏آوردن به وي امتناع مي‌ورزيد، از فرزندان همان بزرگ مرد و احياكننده مسلك اوست، بلكه با دعاي آن حضرت به نبوّت رسيده است

تفسیر شریف تسنیم سوره بقره(شماره 125)

وإذ جعلنا البيت مثابة للناس وأمناً واتخذوا من مقام إبراهيم مصلّي وَعهدنا إلي إبراهيم وإسمعيل أن طهّرا بيتي للطائفين والعاكفين والركع السجود (125) 

تناسب این آیه با آیات دیگر را بیان کنید؟

در تناسب آيه قبل گذشت كه آيه 124 مطلع مجموعه‌اي از آيات است كه سلوك عملي حضرت ابراهيم و فرزندان پيامبر او را ترسيم مي‌كند.

در اين آيه با يادآوري نعمت بزرگ خانه خدا و مأمن و مرجع قرارگرفتن آن براي همه مردم و نيز با يادآوري مقام ابراهيم و دعوتي كه آن حضرت بر روي اين مقام نسبت به حج، يا فداكاري كه نسبت به بالا بردن پايه‌هاي كعبه داشت، تعريضي است نسبت به يهود و نصارا و مشركان كه براي آن ابرمرد تاريخ احترام قائل‌اند ولي از آيين توحيدي او منحرف شده‌اند و نيز تذكّري است نسبت به رسول مكرّم و اينكه دعوت آن حضرت به توحيد و زدودن مظاهر شرك ريشه در ملّت توحيدي ابراهيم دارد و چون فضايلي كه در سياق هم قرار دارد و هر يك از آنها عظمت حضرت ابراهيم(عليه‌السلام) را ارائه مي‌كند هيچ تقدمي از جهت درجه وجودي ندارد، ازاين‌رو بدون حرف ترتيب نظير «فاء» و «ثم» بازگو شد.

تفسیر شریف تسنیم سوره بقره(شماره 124)

وإذ ابتلي إبراهيم ربّه بكلمات فأتمهنّ قال إنّي جاعلك للناس إماماً قال ومن ذرّيّتي قال لاينال عهدي الظالمين(124)

تناسب این آیه با آیات دیگر را بیان کنید.

هدف واحد قابل انتزاع از مباحث متنوع اين سوره اين است كه مقتضاي بندگي خداي سبحان ايمان به همه پيامبران و همه كتابهاي آسماني است و بر اين اساس كافران و منافقان را به جهت نداشتن ايمان مذمت مي‌كند و اهل كتاب را براي بدعتهايشان از جمله تفرقه در دين خدا و فرق گذاشتن بين پيامبران ملامت و احكامي را كه ايمان به آنها مقتضاي اسلام است بيان مي‌كند.

گرچه به حسب ظاهر و با نگاهي سطحي و بدئي ممكن است بين آيه مورد بحث و آيات پيشين پيوندي ديده نشود، يعني بين قصه ابراهيم(عليه‌السلام) و بين داستان بني‌اسرائيل (آيات 40 تا 123) پيوندي مشاهده نگردد ليكن با دقّت و تأمّل، ارتباط و همبستگي شايان توجّهي را مي‌توان بيان داشت و در اين رابطه لااقل دو وجه قابل طرح است:

1. هم اهل كتاب خود را وارث ابراهيم و آيين او مي‌دانستند و هم مشركان همبستگي و ارتباط محكمي را بين خود و ابراهيم مدّعي بودند كه براي اثبات بيگانگي هر دو از ابراهيم(عليه‌السلام) و آيين او و ابطال دعوي آنان لازم است مرام و مسلك اين پيامبر بت‌شكن و فداكاريها، تقوا، مطيع محض بودن و روحيه تسليم او را نسبت به ساحت قدس ربوبي به رخ آنان كشيد.
   بیشتر بخوانید ... اضافه کردن دیدگاه جدید

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (شماره 123)

إِنَّ مَثَلَ عيسى‌ عِنْدَ اللَّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ (59)

گزیده تفسیر

درباره عیسای مسیح(علیه السلام)‌ اهل افراط با اعتقاد به حلول خدا در وی و پسر خدا پنداشتن او به تثلیث گرویدند و اهل تفریط مادر وی را متهم كردند. خداوند سبحان برای جلوگیری از هرگونه افراط و تفریط، به شیوه جدال احسن و براساس باور مسیحیان به آفریده شدن حضرت آدم(علیه السلام)‌ بدون پدر و مادر، می‌فرماید كه خلقت حضرت مسیح(علیه السلام)‌ مانند خلقت آدم(علیه السلام)‌ است كه بدن او را از خاك آفرید، آن‌گاه به وی فرمود: باش، پس با اراده الهی (نه لفظ) بی‌درنگ مراد آن اراده تحقق یافت و او (آدم) شد؛ با این تفاوت كه حضرت آدم(علیه السلام)‌ مادر نیز نداشت، چنان‌كه از انسان‌های قبل كه بدون رشد فكری و غیر مسئول بوده‌اند به دنیا نیامد، بنابراین كسانی كه چگونگی خلقت حضرت آدم(علیه السلام)‌را پذیرفته‌اند، جریان خلقت دیگر پیامبر الهی، حضرت مسیح(علیه السلام)‌ را مسلّم‌تر باید بپذیرند.

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (شماره 122)

إِذْ قالَ اللَّهُ یا عیسى‌ إِنِّی مُتَوَفِّیكَ وَ رافِعُكَ إِلَیَّ وَ مُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذینَ كَفَرُوا وَ جاعِلُ الَّذینَ اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذینَ كَفَرُوا إِلى‌ یوْمِ الْقِیامَةِ ثُمَّ إِلَی مَرْجِعُكُمْ فَأَحْكُمُ بَینَكُمْ فیما كُنْتُمْ فیهِ تَخْتَلِفُونَ (55)

گزیده تفسیر

در برابر مكر و تصمیم قوم عیسی برای قتل آن حضرت(علیه‌السلام) تدبیر لطیف و تقدیر نیكوی الهی این بود كه وی را توفی كرد و به سوی خویش بالا برد.

از این آیه وضع آن حضرت به لحاظ حیات و ممات روشن نمی‌شود، زیرا توفّی به معنای خصوص اماته نیست، بلكه به معنای اخذ و گرفتن تام و كامل روح است؛ خواه به گونه مرگ یا به شكل خواب. البته بر اساس آیات دیگر، آن حضرت مقتول و مصلوب نشد، بلكه خداوند وی را در حال زنده بودن بالا برد و او زنده به سوی حضرت حق تعالی صعود كرد.

خداوند سبحان عیسای مسیح(علیه‌السلام) را از جامعه آلوده به كفر و از ایذا و توطئه كافران اسرائیلی آلوده به رجس و رجز شرك نجات داد.

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (شماره 121)

وَ مَكَرُوا وَ مَكَرَ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَیرُ الْماكِرینَ (54)

گزیده تفسیر

مكر بنی‌اسرائیل برای كشتن حضرت عیسی(علیه‌السلام) به ثمر نرسید و خداوند نقشه و نیرنگشان را آشكار ساخت و آنان را از مقصودشان بازداشت و حضرت مسیح(علیه‌السلام) و حواریان او را در جهاد و مبارزه‌ای كه در پیش گرفتند به پیروزی رساند، زیرا سراسر نظام آفرینش سپاه و ستاد حق‌اند و او می‌تواند آثار سوء مكر بداندیشان را به خودشان بازگرداند و بر همین اساس در تقابل مكرها، مكر خداوند كه بر محور عدل آمیخته با عفو و احسان است هم از نظر قوت و قدرت و هم از جهت صدق و صحیح و روا بودن، برتر و كامل‌تر است و او در مقام فعل، بهترین مكر كنندگان است.

تفسیر شریف تسنیم سوره بقره(شماره 123)

يا بني إسرائيل اذكروا نعمتي الّتي أنعمت عليكم و أنّي فضّلتكم علي العالمين (122) 

تناسب این آیه با آیات دیگر را بیان کنید.

ارتباط آيه مورد بحث و آيه بعد با مجموعه آياتي كه از آيه چهلم اين سوره درباره بني‌اسرائيل و با خطاب ﴿يا بني‌اسرائيل﴾ آغاز شده، روشن است؛ زيرا اين دو آيه به منزله تتمّه‌اي براي قصّه بني‌اسرائيل است. بدين معناست كه غرض از اين مطالب اين است كه قدر خود را بدانيد و نعمتهايي كه به شما ارزاني داشته شد به ياد آوريد و بترسيد از روزي كه كسي به كار كسي نيايد و نه عوضي كه خود را با آن بازخريد كند پذيرفته مي‌شود و نه شفاعتي سود مي‌بخشد و نه از نصرت خبري است.

پيوند اين دو آيه با آيات قبل كه سخن از عناد و لجاج اهل كتاب و كفر و اعراضشان از تدبّر در كتاب دارد نيز روشن است؛ زيرا گويا بدين معناست: چنين اعراض و كفري شايسته كسي كه مورد تكريم خدا واقع شده و بر غير خودش برتري يافته، نيست؛ پس كفران نورزيد و از فرجام شوم كفران بترسيد.