هیأت فرهنگی شهید هادی زاده

تفسیر شریف تسنیم سوره بقره(شماره 116)

ما ننسخ من آية أو نُنْسها نأت بخير منها أو مثلها ألم تعلم أنّ الله علي كلّ شي‏ءٍ قدير (106) ألم تعلم أنّ الله له ملك السموات و الأرض و ما لكم من دون الله من ولي و لا نصيرٍ (107)

تفسیر

ننسخ: نسخ با ازاله همراه است. مانند این که می­گوییم خورشید سایه را نسخ کرد. در نتیجه هم سایه زایل شد و هم خورشید سبب این ازاله بود. در نتیجه می­گوییم خورشید سایه را نسخ کرد. در برابر هیچ گاه برای از بین قرفتن روز و شب شدن نمی­گوییم شب روز را نسخ کرد. زیرا اگر چه که روشنایی روز زایل شد ولی شب که سراسر ظلمت و عدم است این کار را انجام نداد.

ننسها: انسا از ریشه نسیان است. انساء به معناي ناسي كردن از كارهاي علمي و ذهني است و تفاوت آن با نسخ اين است كه نسخ ازاله خارجي است و انساء ازاله علمي؛ برداشتن شي‏ء از صحنه عين را نسخ و برداشتن آن از صفحه علم را انساء گويند.

تفسیر شریف تسنیم سوره بقره(شماره 115)

يا أيّها الّذين امنوا لا تقولوا راعنا و قولوا انظرنا و اسمعوا و للكافرين عذاب أليم

گزيده تفسير

برخي مسلمانان به رسول اكرم(صلّي الله عليه وآله وسلّم) مي‌گفتند: در گفتار خود حال ما را مراعات كرده، با تأنّي سخن بگوييد، تا ما آن را ادراك كنيم و به ياد سپاريم يا بنگاريم. آنان مراد خويش را با كلمه «راعنا» بيان مي‌كردند.

در زبان عبري، انسان پليد و خبيث را «راع» مي‌گفتند. يهوديان تحريفگر، فرصت طلب و جسور، «راعنا» را، كه واژه‌اي عربي و به معناي درخواست رعايت و تأنّي در سخن گفتن است، به قصد طعن در دين و توهين به پيامبر گرامي(صلّي الله عليه وآله وسلّم) و تحقير و استهزاي مسلمانان، عبري فرض كرده، از آن سبّ و شتم و دشنام مزبور را اراده مي‌كردند كه معاذ الله «تو در ميان ما خبيث و شرور هستي» و گاهي با پيچاندن زبان و لَعْب با حروف، آن را به صورت «راعينا» ادا مي‌كردند كه به معناي «چوپان ما» است.

از اين رو، خداي سبحان مسلمانان را از گفتن چنين كلمه‌اي در گفت‌وگو با رسول اكرم(صلّي الله عليه وآله وسلّم) نهي كرد و به آنان فرمود: براي بيان مراد خود واژه «انظرنا» را برگزينيد تا افزون بر افاده معناي مطلوب، زمينه سوء استفاده بيگانگان و به‏ويژه يهود عنود را در آن فضا از بين ببريد.

توهين به شخصيت حقوقي پيامبر گرامي(صلّي الله عليه وآله وسلّم) توهين به خداوند است؛ ازاين‌رو خداي سبحان با تأكيد بر ضرورت امتثال اين فرمان، پيامد ناديده گرفتن و ترك آن را «كفر عملي» دانسته؛ چنان كه توهين‌كنندگان عمدي رسول اكرم، گرفتار «كفر اعتقادي»اند و براي انذار هر دو گروه فرموده است: كافران را عذابي دردناك در پيش است.

تحریر رساله الولایه (شماره 115)

فصل 4: طریقه دستیابی به مقام ولایت ←  مقام دوم (دلیل نقلی)  ←  طریقت مشروع در سایه عبادت عاشقانه

11.تفاوت معروف عارفان با دیگران

معرفت شهودی حق تعالی زمینه ساز عبادت واقعی عارفانه و عاشقانه است و معرفت حصولی زمینه ساز عبادت غیر حقیقی اهل خوف و طمع. انسان غیرعارف با استدلال مفهومی و علم حصولی به وجود خدا  و اسماء و صفاتش پی می برد، اما از خداوند چیزی جز تصویری ساختگی در ذهن به دست نمی آورد و آن تصویر ذهنی چون مصنوع و مخلوق خود اوست، فروتر از اوست. این خدای ذهنی نه تنها مقوّم وجود نفس نیست، بلکه خود قائم به نفس عالِم است و بالتّبع چنین تصویری نمی تواند عبادت کننده را به مقام محبت و فناء رهنمون شود. از این رو عبادت این گروه جز به طمع دستیابی به لذت یا رهایی از رنج و عقاب اخروی و تحصیل بخشی از مشتهیات نفسانی نخواهد بود، در حالی که عارف چون به وجود خدای واقعی پی می برد و حضور و ظهور جهان شمول او را با جان خود ادراک می کند، بی درنگ منقطع و فانی و دلبسته و وابسته به او شده و در نتیجه عبادتش محبت و کرنش در برابر عظمت و جمال آن یکتای بی همتاست. «سبحان الله عمّا یصفون * إلا عباد الله المخلصین» (سوره صافات، آیات 159 و 160). برای همین تنها کسانی که می توانند خدای سبحان را وصف کنند همین مخلَصین اند که به شناخت حقیقی حق بار یافته اند.

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (شماره 115)

إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‌ آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمينَ (33)

ذُرِّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ (34)

...

اشارات و لطايف

1. دين برگزيده

قرآن كريم اسلام را دين صفوه (برگزيده) مي‌نامد و ابراهيم و يعقوب(عليهماالسلام) به فرزندانشان درباره دين اسلام سفارش كردند كه خداوند اين دين را براي شما برگزيده است: ﴿ووصّي بِها اِبرهيمُ بَنيهِ ويَعقوبُ يبَنِي اِنَّ اللهَ اصطَفي لَكُمُ الدِّينَ فَلا تَموتُنَّ اِلاّواَنتُم مُسلِمون﴾ (سوره بقره، آيه 132)

قرآن كريم منحرفان از دين مصطفا را داراي دل‌هايي چركين و زنگار گرفته مي‌خواند: ﴿اِذا تُتلي عَلَيهِ ءايتُنا قالَ اَسطيرُ الاوَّلين*كَلاّبَل رانَ عَلي قُلوبِهِم ما كانوا يَكسِبون﴾ (سوره مطفّفين، آيات 14 ـ 13)

آري انسان اگر گاهي به گناه كوچك مبتلا شود، مي‌تواند به عفو و عنايت خداوند اميدوار باشد؛ امّا اگر پيوسته به تباهي تن دهد، به تدريج صحنه دل او تيره و راه نفوذ حكمت و موعظت بسته مي‌شود؛ آن‌گاه نه با استدلال و برهان سخن حق را مي‌شنود و نه با كشف و شهودْ حق را مي‌يابد و مانند دستگاه هاضمه‌اي خواهد شد كه حالت تهوّع دارد و آماده پذيرش غذا نيست؛ حتّي گاهي دارو را نيز نمي‌پذيرد.

سلام علی آل یاسین...(302)

قرآن كريم وقتي از طبيعت و مادّه سخن مي‏گويد، بهره‏هاي طبيعي و مادّي را براي افراد عادي و حيوان، مشترك مي‏داند وچنين مي‏فرمايد: متاعاً لكم ولأنعامكم[خدا نعمت‏ها و مواهب مادي را در اختيارتان گذاشت تا وسيله بهره‏برداري براي شما و چهارپايانتان باشد (سوره نازعات، آيه 33 ]، كلوا وارعوا أنعامكم[بخوريد و چهارپايانتان را بچرانيد (سوره طه، آيه 54)]، اما وقتي از توحيد و معرفت الهي سخن مي‏گويد، عالم موّحد را در كنار ملائكه ذكر مي‏كند: و الملئكة و أُولواالعلم. به تعبير امام سجاد (عليه‌السلام) عظمت علم چنين فضيلتي به عالم بخشيده است كه در رديف فرشتگان قرار گيرد.

البته

تحریر رساله الولایه (نشریه هادی شماره 114)

فصل 4: طریقه دستیابی به مقام ولایت ← مقام دوم (دلیل نقلی) ← طریقت مشروع در سایه عبادت عاشقانه

6. معرفت آفاقی و انفسی حق تعالی

دانستیم معرفت حق تعالی نخستین لازم و مقدمه سلوک و عبادت حبّی است، اما شناخت حق تعالی طبق آیه «سنُریهم آیاتِنا فی الآفاق و فی انفسِهِم حتّی یَتبیَّنَ لهم اَنَّه الحقّ» (سوره فصلت، آیه 53) بر دو گونه متصور است که مانعة الخلوّند، نه مانعة الجمع: سیر آفاقی و انفسی.

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (نشریه هادی شماره 114)

إنّ الله اصطفي ادم و نوحاً و ال ابراهيم و ال عمران علي العالمين (33)

ذرّيّة بعضها من بعض و الله سميع عليم (34)

 گزيده تفسير

اين آيه برگزيدگاني را كه پيروي آنان واجب است معرفي مي‌كند.

مكتب الهي مكتب مصطفاست و از اين‌رو پيروان آن اهل صفوه و صفا و در عقايد، اخلاق و اعمال صاف و بي‌تيرگي‌اند و خداوند با توفيق و تأييد و تهيه وسايل و هدايت، خواسته است آنان صاف و خالص باشند.

حضرت آدم، نوح، آل‌ابراهيم (خود حضرت ابراهيم و نسل پاك و صالح وي) و آل‌عمران (پدر حضرت مريم) عليهم‌السلام افزون بر مجتبا و مختار بودن مصطفا نيز هستند. اين اصطفا كه نسبي و مسبوق به اصطفاي نفسي است، صفوتي خاص و مراد از آن زعامت كبرا و رهبري يا اول بودن در رساندن پيام الهي است.