هیأت فرهنگی شهید هادی زاده

رابطه دولت و ملت در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)، گردان شهید سعید چشم به راه

بسم الله الرحمن الرحیم

ایران جزء اولین تمدن هایی بود که حکومت را به وجود آورد. از دلایل به وجود آمدن یک حکومت مرکزی در ایران می توان به تنوع قومی و نهدید بیرونی اشاره کرد. نکته ای که در مورد حکومت های شاهنشاهی در ایران وجود دارد این است که مردم مملوک ملک محسوب شده و حکومت ها با شمشیر و به صورت موروثی جابه جا می شدند. این یعنی استبداد، این استبداد ممکن بود صالح هم باشد مانند کوروش یا کریم خان زند، اما ویژگی استبداد این است که چون بر اساس نظر شخص شاه است نمی تواند ادامه دار باشد.

امام خمینی (ره) رابطه مردم و حکومت را عوض کرد و بر اساس نظرات بزرگانی چون خواجه نصیرالدین طوسی که دولت را خادم بالذات مردم می دانست مدل ولابت را روربه روی سلطنت به وجود آورد. ولایت مانند رابطه پدر و مادر با فرزند است که پدر و مادر، ولی فرزند می باشد اما مالک فرزند نیستند. در ولایت خدمت به مردم در جهت رشد آن ها انجام می شود.

امام بر اساس حکمت متعالیه، حکمت را وارد حکومت کرد وبر این اساس نظام سازی انجام داد. اگر بخواهیم دیدگاه امام پیرامون رابطه دولت و ملت را بگوییم باید به شرح حدیث 29 از کتاب چهل حدیث مراجعه کرد. امام خمینی (ره) در ذیل شرح حدیث 29 به روایتی از امام صادق (ع) اشاره می کنند که می فرمایند: «نظر نکنید به طول رکوع و سجود مرد، زیرا که این چیزی است که عادت نموده است به آن، اگر ترکش کند به وحشت می افتد برای آن، ولیکن نظر کنید به راست گفتاری و اداء امانت او.» «نوع انسان در دنیا با معاونت و معاضدت بعضی با بعضی زندگانی راحت می تواند بکند، زندگانی انفرادی برای هیچکس میسور نیست مگر آن که از جامعه بشریت خارج شده به حیوانات وحشی ملحق گردد و زندگانی اجتماعی چرخ بزرگش بر اعتماد مردم به یکدیگر می چرخد که اگر خدای نخواسته اعتماد از بنی الانسان برداشته شود، ممکن نیست بتوانند با راحتی زندگانی کنند و پایه بزرگ اعتماد بر امانت و ترک خیانت گذاشته شده است پس شخص خائن مورد اطمینان نیست و از مدنیت و هم عضوی جامعه انسانیت خارج است و او را در محفل مدینه فاضله به عضویت نمی پذیرند.» (چهل حدیث، صفحه 403) 

پس زندگانی اجتماعی نیازمند مشارکت اکثریت اعضای جامعه است و این مشارکت لازم است بر اساس اعتماد باشد و نه اجبار. اعتماد هم بر اساس 1- امانت داری 2- صدق شکل می گیرد.

بعضی از عرصه هایی که صداقت و امانت داری در حکومت جلوه می کند به شرح زیر است:

1- قدرت امانت است.

2- صاحب قدرت باید امین، دلسوز، عادل و کارآمد باشد.

3- دولت تصدی گری نکند و به نظارت و سیاست گذاری بپردازد.

4- دولت موظف به کسب رضایت و اعتماد مردمی است.

 نکته آخر اینکه در حال حاضر جمهوری اسلامی با چالش کارآمدی رو به رو هست و در این راه مردم مهمترین سرمایه هستند.

امام خمینی- دولت- مردم

• < قبلی
• بعدی >