سلام علی آل یاسین...!(305)
- توضیحات
- زیر مجموعه: مقالات
- دسته: قرآن و عترت
- منتشر شده در 20 ارديبهشت 1401
- نوشته شده توسط محمدعلی صدری
- بازدید: 759
مقدمه نشریه هادی شماره 117
السلام علیکم یا اهل بیت النبوه و ...
وأشهد أنّ محمّداً عبده المنتجب ورسوله المرتضي أرسله بالهدي و دين الحق ليظهره علي الدّين كلّه ولوكره المشركون؛
و شهادت ميدهم كه محمّد (صلي الله عليه و آله و سلم) بنده خالص و برگزيده خدا و رسول پسنديده اوست. او را با هدايت و آيين حق فرستاد تا بر جميع اديان و مذاهب، پيروز گرداند؛ هر چند مشركان را خوش نيايد
...
آيين پايدار
اين جمله برگرفته از آيهاي است كه مضمون آن سه بار در قرآن كريم ذكر شده است.[ سوره توبه، آيه 33؛ سوره فتح، آيه 28؛ سوره صف، آيه 9. ] هر سه آيه كه در ضمن آيات جهاد آمده است، پس از ترغيب و تشويق مردم به دفاع از حق، پايان اميدبخشي را به مسلمانان مجاهد نويد ميدهد تا بدانند ثمره تلاش آنها پيروزي و به بار نشستن نهال اسلام است. مجموع اين آيات نشان ميدهد كه نبردِ جانانهاي ميان مسلمانان و دشمنانشان بر سرِ اِحيا يا اِماته دين الهي وجود دارد، ليكن خداي متعالي دين خود را ياري ميكند و در نهايت، پيروزي از آنِ دين حق است.
حقيقت اين است كه هر فكر، انديشه، مكتب و آييني براي استقرار و پايداري نياز به دو امر اساسي دارد:
1. موافقت با فطرت و هماهنگي با برهان؛ چون هيچ فكري بدون هماهنگي با فطرت و برهان نميتواند در دلها جا باز كند و بر فرض ورود به آن، استحكام نمييابد.
2. پيكار و نبرد براي حاكميت آن؛ چون همه مردم در برابر حق تسليم نيستند، بلكه كساني كه انديشه ديني را مخالف سلطه گري خود ميبينند به مقابله و مخالفت با آن برميخيزند و جلوي پيشرفت آن را ميگيرند. از اين جهت در كنار اجتهاد براي تبيين، ترويج و تحكيم مباني فكري، به جهاد نفسگير براي دفع خار راه و برداشتن موانع نياز است: لقد أرسلنا رسلنا بالبيّنات و أنزلنا معهم الكتاب و الميزان ليقوم الناس بالقسط و أنزلنا الحديد فيه بأسٌ شديدٌ و منافع للنّاس.[ سوره حديد، آيه 25.]
نه كوشش و تلاش به تنهايي ميتواند باعث استقرار و حاكميت يك مكتب شود، چنان كه هفتاد سال مبارزه قاطع، بيامان و پيگير در شوروي سابق، براي حاكميت افكار كمونيستي نتيجه نداد و مكتب كمونيسم به موزههاي تاريخ سياسي جهان سپرده شد و نه حق بودن آيين و برهاني بودن آن به تنهايي كفايت ميكند؛ چنان كه سيزده سال تلاش بيوقفه رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) در محيط شركآلود مكّه ثمره مناسب نداشت. زبان تبليغ بايد از پشتيباني زبانه تيغ برخوردار باشد تا در كنار برچيدن خارهاي راه، زمينه استقرار يك مكتب فطري و آيين حقگرا را فراهم كند. البته اجتهاد علمي، مقدّم بر جهاد نظامي است؛ زيرا جهاد نظامي فقط براي برطرف كردن مانع تكامل و سدّ راه سعادت است.
شكّي نيست كه بخشي از پيروزي دين حق در زمان حيات رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) و در دورههاي پس از آن، در مقابل ديدگان حيرتزده سران ستم و سردمداران شرك و جاهليت حاصل شده است، ليكن پيروزي اصلي و نهايي كه غلبه دين حق بر همه اديان است: (ليظهره علي الدّين كلّه) مربوط به دوران ظهور حضرت بقيةاللَّه الأعظم(عجل الله تعالی فرجه) است؛ چنان كه در بسياري از روايات، آيه مزبور بر دوران آن عزيز غايب از نظر(عج) تطبيق شده و چنين آمده است: در آن دوران، حاكميت مطلق از آنِ خدا و آيين اوست.
معناي غلبه دين
همان طور كه گذشت، دين به معناي آيين (اعم از حق و باطل) است. افزون بر آنكه حرف «ال» جنس و (كلّه) بر عموميت آن ميافزايد. بنابراين، ظهور، غلبه و استيلاي دين مقدّس اسلام بر مكاتب باطل به معناي مضمحل و نابود كردن آنهاست، اما نسبت به اديان آسماني گذشته، به معناي زنده كردن خطوط كلي و پيراستن آنها از تحريفها و پيرايههاست. البته ظهور وسيطره از آنِ نور مُهَيْمِن، يعني اسلام به معناي خاص است وآن مكاتب وصحيفهها تحت شعاع نور قاهر قرار ميگيرند؛ چون شريعت اسلام و كتاب قرآن، مُهَيْمِن بر ساير شرايع و كتابهاي آسماني است و بر آنها هيمنه، نظارت، سرپرستي و رياست دارد: و أنزلنا إليكالكتاب بالحق مصدّقاً لما بين يديه من الكتاب و مهيمناً عليه .[ سوره مائده، آيه 48.}
از آنجا كه اين وعده پيروزي، هماهنگ با مشيّت و اراده الهي است، ارادهها و خواستهاي ديگر كه در مقابل آن قرار ميگيرد، اثر ندارد. از اين جهت فرمود: حتي اگر هيچ كافر و مشركي را خوش نيايد يا اراده و تصميم ديگري داشته باشند و در مقابل پيشرفت آن، هرگونه سدسازي و سنگاندازي كنند، موفق نخواهند شد.
اشارات
1. شهادت مقام رسالت و امامت
شهادت گاهي به استناد برهان عقلي محض، زماني با تحليل معجزه واستمداد از بعضي مبادي عقلي وگاهي به استناد شهود صادق عرفاني است. شهادت خداوند به توحيد خود، تنها از قسم سوم است؛ آن هم مرتبه اعلي و اكمل آنچه در علم شهودي ممكن است. چنان كه رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) و امام معصوم (عليهالسلام) رسالت و امامت خود را به صورت شهادت صادق عرفاني مشاهده ميكنند؛ آن هم در نهايت كمالي كه براي موجود ممكن متصور است. البته رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) وامام معصوم (عليهالسلام) ميتوانند رسالت وامامت خود را از راه اوّل و دوم براي ديگران ثابت كنند.
. ( در تفسير طبري آمده است: وقتي جبرئيل براي نخستين بار در غار حرا بر پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) نازل شد و خود را معرفي كرد پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) او را نشناخت و نفهميد كه چه شد. لذا به گونهاي وحشتزده شد كه ميخواست خود را از بالاي كوه پرت كند... . هنگامي كه به خانه برگشت، ماجرا را به خديجه گفت و خديجه به سراغ ورقة بن نوفل رفت و... . خلاصه اينكه اين مشكل با سرانگشت تدبير و انديشه ورقه حلّ شد و پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) با ارشاد او فهميد كه به پيامبري رسيده است! (تفسير طبري، ج30، ص161، ذيل سوره علق). با توجه به آنچه در متن آمده است، بياساس بودن اين افسانه كه متأسفانه از تفسير طبري به ساير كتابها راه پيدا كرده، روشن ميشود: (براي توضيح بيشتر ر.ك: سرچشمه انديشه، ج1، ص335، مقاله ادب نقد ـ سيره تفسيري طبري). )
شهادت برخي از اوحدي مردان با درايت و پروا و رجال تذكيه عقل و تزكيه روح و تضحيه نفس، گذشته از راههاي اول و دوم، ميتواند از سنخ طريق سوم نيز باشد؛ زيرا شهود رسالت رسول (صلي الله عليه و آله و سلم) وامامت ولي معصوم (عليهالسلام) براي خواص از امت محال نيست. بنابراين زائري كه به شهادت توحيد نائل ميآيد و از شهادت رسالت و امامت طرفي ميبندد، به مقدار ارج شهادت خود فائز ميشود؛ زيرا همان طور كه صدر و ساقه هستي نظاممند، به وجود خداي يكتا و يگانه مستند است، معارف ديني زيارت جامعه كبيره نيز به شهادت توحيد الهي وابسته است. هر اندازه معرفت توحيدي قويتر باشد، معرفت رسالت وامامت، نيرومندتر ميشود وفيض بيشتري نصيب چنين زائر عارفي ميگردد