هیأت فرهنگی شهید هادی زاده

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (نشریه هادی شماره 99)

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم

ألَم تَرَ اِلَي الَّذينَ أوتوا نَصيباً مِنَ الكِتابِ يُدعَونَ إلي كِتابِ اللهِ لِيَحكُمَ بَينَهُم ثُمَّ يَتَوَلّي فَريقٌ مِنهُم وهُم مُعرِضون (23) ذلِكَ بِاَنَّهُم قالوا لَن تَمَسَّنَا النّارُ اِلاّ اَيّاماً مَعدوداتٍ وغَرَّهُم في دينِهِم ما كانوا يَفتَرون (24)

گزيده تفسير

در آيه مورد بحث، گروهي از اهل كتاب (يهود) سرزنش شده‏اند، زيرا آنان كه بهره‏اي از كتاب آسماني (تورات) داشتند، به حكم الهي موجود در قرآن يا قرآن و تورات فراخوانده مي‏شوند تا ميانشان داوري كند؛ ليكن آنان مطابق سيره هميشگي‏شان، از حق اعراض مي‏كنند گستاخي و رويگرداني آنان از حق، برخاسته از پندارهاي خودساخته‏شان است كه «آتش جز روزهايي اندك آنان را نمي‏سوزاند». آري دروغهايي كه بافتند آنها را در دينشان فريفت. 

تفسیر شریف تسنیم سوره بقره(نشریه هادی شماره99)

آیه 44- اتامرون الناس بالبر و تنسون انفسکم و انتم تتلون الکتاب افلا تعقلون

با دقت در آيه فوق سوالات زير در ذهن متواتر مي گردد که پاسخ اجمالي براي هر سوال از کل تفسير آيه فوق ذکر مي­گردد(انشالله)

1-      عالمان يهود مردم را به چه کار نيکويي هدايت مي­کردند که خود به آن عمل نمي نمودند.

1-1              به بستگان خود توصيه مي­کردند که در ايمان خود به حضرت محمد (ص) تابت قدم باشند در صورتي که خود ايمان نمي­آوردند.

1-2              نيازمندان قوم يهود را امر به مسلمان شدن مي­کردند اما حقيقت را از توانگران مخفي مي­کردند (تا هدايا از طرف آنها کاهش نيابد)

1-3              عالمان يهود پيش از بعثت پيامبر اکرم (ص) مردم عرب را به ايمان به آن حضرت پس از بعثت دعوت مي­کردند در حالي که خود پس از بعثت لجاجت ورزيدند و ايمان نمي­آوردند.

1-4              عالمان يهود مردم را به کارهاي نيک مانند صدقه و امانت­داري دعوت مي­کردند درصورتي که خود آمر به آن نبودند.

2-      آيا از ايه فوق اينگونه برداشت مي­گردد که شما نبايد آمر به معروف باشيد چون خودتان آن معروف را انجام نمي­دهيد.

محور توبيخ در آيه مذکور اصل امر به معروف نيست بدين معنا که وقتي خود عمل نمي­کنيد چرا به ديگران امر مي­کنيد بلکه بدين معناست که وقتي به ديگران امر مي­کنيد چرا خود عمل نمي­کنيد. با توجه به روايت زير از پيامبر اکرم (ص) که در پاسخ شخصي که گفت "لا تامر بالمعروف حتي نعمل و لا تنهي عن منکر حتي ننتهي عن کله" فرمودند"لا بل مرو بالمعروف و ان لم تعملوا به کله و انتهوا عن المنکر و ان لم تنتهوا عنه کله"

امر به معروف و نهي از منکر واجب است خواه آمر خود عمل کننده باشد و يا عامل نباشد و حتي عدالت هم نداشته باشد.

سلام علی آل یاسین...(287)

مقدمه نشریه هادی شماره 99

السلام علیکم یا اهل بیت النبوه و

...

وبقيّة الله؛

و باقي‏ گذارده خدا

«بقيّة» بر وزن «فعيلة»، صفت مشبهه از ريشه «بقي» است كه «ة» مبالغه به آن ملحق شده است. مصدر اين ماده «بقاء» (ضدّ فناء) است: (كلّ من عليها فانٍ  و يبقي وجه ربّك... ). تقابل دو واژه در اين آيه، معناي هر دو را روشن مي‏كند؛ زيرا فنا در اين آيه به معناي رسوخ و نفوذ زوال و نيستي در حريم چيزي آمده است؛ در نتيجه بقا به معناي عدم رسوخ و نفوذ زوال و نيستي در حريم آن خواهد بود. بنابراين «بقية الله» به چيزي گفته مي‏شود كه خداي سبحان آن را به هر دليلي، باقي گذاشته و زوال و نابودي در آن راه ندارد..

باقي گذاردگان الهي

تفسیر شریف تسنیم سوره بقره(نشریه هادی شماره98)

و امنوا بما انزلت مصدقا لما معكم و لاتكونوا اول كافر به و لاتشتروا بآياتى ثمنا قليلا و ايّاى فاتقون (41) و لاتلبسوا الحق بالبطل و تكتموا الحق و انتم تعلمون (42)

سوالاتي که به پس از خواندن و تامل در آيه فوق به ذهن متواتر مي­شوند و جواب اجمالي آنها:

1-    منظوراز«امنوا بما انزلت»چيست؟

در اين آيه مراد از «امنوا بما انزلتم»، قرآن و آورنده آن است که قبلا در متون تحريف نشده به آن اشاره شده است.

2-    منظوراز«مصدقا لما معكم»چيست؟

منظور اينکه قرآن در مقابل تورات تحريف نشده، نمي­باشد و روحي که قرآن را نازل کرده همان است که تورات و انجيل را نازل کرده است. يکي از موضوعات مهم در اين زمينه اين است که آوردن موضوع بالا ناقض اين است که قرآن و کتب اسماني پيشين باهم برابر هستند. در اصول کلي بين قرآن و کتب منحرف نشده پيشين تفاوتي نيست و «انّ الدين عند اللّه الاسلام»اما در برخي از احکام نسخ اتفاق افتاده است. آوردن موضوع بالا جهت ترغيب اهل کتاب به ايمان آوردن است. پس محدوده تصديق قرآن کل تورات و انجيل تحريف نشده است و اين منافاتي با نسخ برخي از احکام کتب گذشته در قرآن کريم نمي­باشد.

3- منظور از «اولکافر»کيانند و چرا در مورد آنان با اين لفظ ياد شده است؟

منظور از اول کافر اهل کتاب است و دليل اينکه با اين عنوان از انان يا دشده است اين است که اهل کتاب از آن جهت که به مبدا نزول وحي يعني خداي سبحان معتقد بودند و نيز به اصل موحي و نبوت عام ايمان داشتند، امر وارد در آيه مورد بحث فقط در محدوده رسالت رسالت خاص متوجه آنان است. مقصود کلي اين است که شما اهل کتاب در کفر ورزيدن به اسلام از ديگران سبقت نگيريد. مشرکان بر اثر بت­پرستي گرفتار کفرند ولي شما که به ربوبيت خداوند و به فرشتگان و وحي و رسالت و قيامت ايمان داريد، چرا به قرآن و اسلام کفر مي­ورزيد...به يک تعبير مي­توان اول کافر به را خاص­تر کرد و منظور آن را علماي اهل کتاب دانست که با کفر آنها نسبت به قرآن و آورنده آن عملا امتي گمراه مي­شوند. در اين جمله با اينکه نهي از کفر آمده است اما با ظرافت امر به سبقت در ايمان آوردن به قرآن نيز مستتر است. از لحاظ تاريخي گرچه مشرکان مکه اولين کافران به قرآن بودند اما يهوديان مکه اولين اهل کتاب بودند که به قرآن و آورنده آن کفر ورزيدند.

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (نشریه هادی شماره 98)

إنّ الّذين يكفرون بايات الله و يقتلون النبيين بغير حقّ و يقتلون الذين يأمرون بالقسط من النّاس فبشرهم بعذاب أليم (21)

اُولئِكَ الَّذينَ حَبِطَت اَعملُهُم فِي الدُّنيا والاءخِرَةِ وما لَهُم مِن نصِرين(22)

گزيده تفسير

خداي سبحان عذاب دردناك الهي را به كساني بشارت مي‌دهد كه به آيات و معجزات تدويني و تكويني او كفر مي‌ورزند و پيامبران را به ناحق مي‌كشند و نيز آمران به قسط را مي‌كشند. اعمال چنين كساني هم در دنيا نابود است و هم در آخرت و آنان هرگز ياوري نخواهند داشت.

در اين آيات درباره همان كافراني سخن مي‌گويد كه با پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم به محاجّه برخاستند و اسلام را نپذيرفتند و تبليغ رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم در آنان مؤثر نيفتاد. و فرجام دردناك و تهيدستي و تنهايي و بي‌ياوري آنان را يادآوري مي‌كند.

سلام علی آل یاسین...(286)

مقدمه نشریه هادی شماره 98

السلام علیکم یا اهل بیت النبوه و...

و اُولي الأمر؛

و صاحبان امر

فرمانروايان ديني

اين جمله زيارت، برگرفته از آيه شريفه (أطيعوا اللَّه و أطيعوا الرسول و أُولي الأمر منكم)[ سوره نساء، آيه 59] است. اگر غوّاصي گوهرشناس به فحص در اعماق اقيانوس وحي و نبوّت بپردازد يا خرمن شناسي ماهر به خوشه چيني از خرمن پربركت آيات مبادرت ورزد و يا اختر شناسي صاحب نظر در انوار روايات ائمه(عليهم‌السلام) جست‏وجو كند، پي خواهد برد كه بسياري از روايات، دعاها، زيارت‏ها، مناجات‏ها، حرزها و... يا همه آنها شرح و توضيح خطوط كلّي ترسيم شده در آيات قرآن كريم است؛ زيرا يكي از شئون رسالت و به تبع آن امامت، تبيين آيات الهي است: و أنزلنا إليك الذكر لتبيّن للنّاس ما نزّل إليهم.(سوره نحل آیه44)]

اطاعت اولوا الأمر از سنخ اطاعت رسول خدا صلی الله علیه و آله است؛ زيرا در اين آيه «أُولي الأمر» در كنار «الرّسول» قرار گرفته و تنها با يك فعل «أطيعوا» بيان شده است؛ يعني همان اطاعت بي‏قيد و شرطي كه در برابر رسول خدا لازم است، در برابر اولوا الأمر نيز لازم است. از اين رو آنها نيز بايد همانند آن حضرت، معصوم باشند تا از عصيان و نسيان مصون گردند؛ وگرنه لازم فرمان به اطاعت مطلق از كسي كه عصيان و نسيان در او راه دارد، تجويز ارتكاب گناه (حداقل در برخي موارد) است و چنين فرماني زيبنده ذات اقدس باري تعالي نيست: «لا طاعة لمن عصي اللَّه، إنّما الطّاعة للَّه و لرسوله و لولاة الأمر، و إنّما أمر اللَّه تعالي بطاعة الرسول لأنّه معصومٌ مطهّرٌ لا يأمر بمعصية و إنّما أمر بطاعة أُولي الأمر لأنّهم معصومون مطهّرون لايأمرون بمعصية»[ تفسير نور الثقلين، ج1، ص500]؛ اطاعت از كسي كه معصيت خدا مي‏كند، جايز نيست. همانا اطاعت (مطلق) از آنِ خدا و رسول او و واليان امر است. از آن جهت خداوند به اطاعت از رسول خود فرمان داده كه آن حضرت معصوم و مطهّر است و هرگز به معصيت امر نمي‏كند. لزوم اطاعت از اولوا الأمر نيز از همين جهت است.

تعيين مصداق

حکمت عرفان درس سوم و چهارم رابطه عرفان و عقل و دین

بسم الله الرّحمن الرّحیم
درس سوم-کلیاتی در عرفان نظری (3)- عرفان و عقل
سوالات ابتدایی
رابطه عرفان و عقل چگونه است؟ چرا در برخی از متون عرفانی عقل گرایی را سرزنش کرده اند؟ تعریف صحیح عقل چیست؟ کاربرد عقل در سلوک عرفانی چیست؟ و ...
اهم مطالب این بخش شامل موارد ذیل می باشد