تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (شماره 136)

أَ فَغَيْرَ دينِ اللَّهِ يَبْغُونَ وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ كَرْهاً وَ إِلَيْهِ يُرْجَعُون‌ (83)

گزيده تفسير

پس از سپردن ميثاق همه بايد تسليم حق مي‌شدند و به ايمان اقرار مي‌كردند؛ نه اينكه كفر بورزند. اهل نكول و اعراض از دين خدا چگونه دين غير الهي را پي مي‌جويند، با اينكه همه موجودات هرچند با كَرْه و بي‌ميلي كه با طوع آميخته است در برابر خداوند تكويناً تسليم‌اند و كار خردمندانه مي‌كنند و مسبّح و ساجد و مطيع و منقادند و هيچ موجود آسماني و زميني در برابر غير خدا اسلام و خضوع و انقياد نداردو نيز مرجع و مآب همه به سوي اوست. او مبدأ و اول است، همان‌گونه كه معاد و آخر است، پس آن اِعراض بي‌اثر است و اين پي‌جويي ره به جايي نمي‌برد.

اين آيه شريفه با توبيخ و تقبيح اِعراض كنندگان، اهميت خطر پيروي از دين غير خدا را گوشزد مي‌كند.

سلام علی آل یاسین...!(307)

مقدمه نشریه هادی شماره 119

السلام علیکم یا اهل بیت النبوه و ...

وأشهد أنّ محمّداً عبده المنتجب ورسوله المرتضي أرسله بالهدي و دين الحق ليظهره علي الدّين كلّه ولوكره المشركون..(و شهادت مي‏دهم كه محمّد (صلي الله عليه و آله و سلم) بنده خالص و برگزيده خدا و رسول پسنديده اوست. او را با هدايت و آيين حق فرستاد تا بر جميع اديان و مذاهب، پيروز گرداند؛ هر چند مشركان را خوش نياید)

اشارات

1شهادت مقام رسالت و امامت

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (شماره 135)

وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ ميثاقَ النَّبِيِّينَ لَما آتَيْتُكُمْ مِنْ كِتابٍ وَ حِكْمَةٍ ثُمَّ جاءَكُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَكُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ قالَ أَ أَقْرَرْتُمْ وَ أَخَذْتُمْ عَلى‌ ذلِكُمْ إِصْري قالُوا أَقْرَرْنا قالَ فَاشْهَدُوا وَ أَنَا مَعَكُمْ مِنَ الشَّاهِدينَ (81)

فَمَنْ تَوَلَّى بَعْدَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ (82)

گزيده تفسير

در دو آيه گذشته دعوت انبيا(عليهم‌السلام) مردم را به خويشتن نفي شد. در اين آيه نيز براي نفي افراط و تفريط در عملكرد انبيا(عليهم‌السلام) مي‌فرمايد: چگونه ممكن است پيامبران خود را ربّ خوانده و مردم را به خود فراخوانده باشند، در حالي كه خداوند از انبياي پيشين و به واسطه و به وسيله آنان از امّت‌هايشان پيمان مؤكد گرفته است كه به ديگر پيامبران ايمان آورده و با تأييد گذشتگان و بشارتِ آمدن آيندگان آن‌ها را ياري كنند و هنگام آمدن و ظهور وجود مبارك پيامبر خاتم‌صلي الله عليه و آله و سلم كه مصدق انبياي پيشين در خطوط جامع اعتقادي، اخلاقي، فقهي و حقوقي است چنان‌كه شريعت و منهاج آنان را به لحاظ زمان گذشته تصديق مي‌كند به وي ايمان آورده و آن حضرت را حمايت و ياري كنند؛ با زمينه‌سازي بعثت و گرايش مردم به آن حضرت، مانند بشارت حضرت عيسي(عليه‌السلام) به آمدن ايشان پيش از ظهور آن حضرت و با ياري كردن ايشان در زمان آن حضرت.

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (شماره 134)

ما كانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُؤْتِيَهُ اللَّهُ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ ثُمَّ يَقُولَ لِلنَّاسِ كُونُوا عِباداً لي‌ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لكِنْ كُونُوا رَبَّانِيِّينَ بِما كُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْكِتابَ وَ بِما كُنْتُمْ تَدْرُسُونَ(79)

وَ لا يَأْمُرَكُمْ أَنْ تَتَّخِذُوا الْمَلائِكَةَ وَ النَّبِيِّينَ أَرْباباً أَ يَأْمُرُكُمْ بِالْكُفْرِ بَعْدَ إِذْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ(80)

گزیده تفسیر

بني اسرائيل در تهمتي ناروا مي‌گفتند: حضرت عيسي(عليه‌السلام) مردم را به عبادت و بندگي خويش يا فرشتگان و پيامبران فرا مي‌خواند. خداوند سبحان در پاسخ اين اتهام، پاكي ساحت مقدس عيساي مسيح(عليه‌السلام) از عقايد خرافي را چنين بيان مي‌كند: محال است خداوند به انساني كتاب، حُكم و نبوّت دهد و او كه از نبوّت برخوردار و درخور فيض دائمي خدا شده، شرك يا كفر بر زبانش جاري شود و مردم را به خود فراخواند، بنابراين عبادت مخصوص خداست و وساطت و شفاعت فرشتگان و انبيا و اوليا(عليهم‌السلام) نيز به اذن اوست و هرگز خداوند كاري را به كسي يا چيزي وا نگذاشته است.

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (شماره 133)

وَ إِنَّ مِنْهُمْ لَفَریقاً یَلْوُونَ أَلْسِنَتَهُمْ بِالْكِتابِ لِتَحْسَبُوهُ مِنَ الْكِتابِ وَ ما هُوَ مِنَ الْكِتابِ وَ یَقُولُونَ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ ما هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ یَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَ هُمْ یَعْلَمُون‌ (78)

گزیده تفسیر

كتاب‌های آسمانی حق و از پیش خداست، از این‌رو سنّت و سیره مشایخ و علمای سوء اهل كتاب (یهود) در ادامه روش باطلی كه از گذشته داشتند این بود كه با نیرنگ و سوء استفاده از آن دو ویژگی اوّلاً با زبان‌پیچی، یعنی تحریف و تفسیر به رأی و دروغگویی، كتاب آسمانی را از مدار اصلی خود خارج كرده و كتاب خودساخته‌شان را به گونه‌ای قرائت و با رفتار خود و به صورت كنایی وانمود می‌كردند كه سخنشان حق و كتاب خداست تا مسلمانان به حقانیت آن كتاب محرف گمان پیدا كنند.

ثانیاً آن مكتوب جعلی را به خدا نسبت داده و با گفتار خود می‌كوشیدند این گمان را به یقین بدل كنند.

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (شماره 132)

إِنَّ الَّذینَ یشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ أَیْمانِهِمْ ثَمَناً قَلیلاً أُولئِكَ لا خَلاقَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ وَ لا یُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَ لا یَنْظُرُ إِلَیهِمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ لا یُزَكِّیهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ (77)

گزیده تفسیر

پیمان‌شكنان از اهل كتاب كه خود را محبوب خدا پنداشته و نژادپرستانه هرگونه تعرض به دیگران را برای خود روا می‌شمردند، عهد الهی و سوگندهای خویش را به قیمتی اندك، یعنی به متاع و كالای اندك دنیا می‌فروشند و به عهد و سوگندهای خود وفادار نیستند. اینان كه از افراد عادی پایین‌تر و از ساحت الهی بسیار دورند، در قیامت از بهشت و درجات آن كه مصداق خلاق و تكلّم خاص و نظر مخصوص و تزكیه ویژه الهی‌اند بی‌بهره‌اند؛ بدین معنا كه خداوند آنان را به حال خود رها كرده كه خود نوعی تعذیب است؛ همچنین خداوند سبحان با آنكه به همه چیز بصیر است به آنان نمی‌نگرد و آن‌ها از لطف خدا و نظر و نگاه خاص و تشریفی او و نیز از تزكیه خاص و تكوینی (توفیق تزكیه) و هدایت ثانوی وی محروم‌اند و مشمول عذاب دردناك الهی خواهند بود.

بر این اساس، در سیر و قوس نزولی، خداوند نخست بهره آخرتی را از عهدفروشان می‌گیرد و آنان را از مخاطب خدا شدن و نگاه الهی محروم می‌كند و تزكیه و نمو نمی‌دهد و در مرحله‌ای پایین‌تر آنان را از عذاب نمی‌رهاند.

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (شماره 131)

بَلى‌ مَنْ أَوْفى‌ بِعَهْدِهِ وَ اتَّقى‌ فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقينَ (76)

گزیده تفسیر

خداوند سبحان در ردّ یهودیانی كه می‌گفتند: امیین هیچ‌گونه تسلط و حق اعتراضی بر ما ندارند، می‌فرماید: شما بر آنان امتیازی ندارید چون كرامت و محبت الهی تنها به تقوا و وفای به عهد است.

آیه شریفه با بیان اینكه وفاداران به عهد و اهل تقوا محبوب خدایند، ادعای یهودیانی را كه خود را دوستدار خدا می‌پنداشتند نفی كرده و می‌فرماید: محب خدا دارای حُسن فعلی (وفا به عهد) و حُسن فاعلی (تقوا) است.

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (شماره 130)

وَ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِقِنْطارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَ مِنْهُمْ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِدينارٍ لا يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلاَّ ما دُمْتَ عَلَيْهِ قائِماً ذلِكَ بِأَنَّهُمْ قالُوا لَيْسَ عَلَيْنا فِي الْأُمِّيِّينَ سَبيلٌ وَ يَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ (75)

گزيده تفسير

از اهل كتاب، كساني هستند كه در مال فراوان اماني خيانت نمي‌كنند، چه رسد در مال كم. در مقابل، برخي از اهل كتاب با پندار برتري نژادي خويش و انحصارطلبي فقهي و حقوقي، وجوب حفظ امانت و ردّ مال اماني را مخصوص اموال خود پنداشته، فكر و مال و جان مؤمنان را داراي هيچ‌گونه حرمتي ندانسته و خيانت در آن‌ها و تعدّي به حقوق ديگران را بر خود روا مي‌دانستند. اينان در مال اندك و كمترين و ناچيزترين نقدينه هم كه نزد آنان به امانت گذارده شود خيانت خواهند كرد، چه رسد به مال بسيار.

حق خود را از خائنان اهل كتاب تنها با ايستادگي و مقاومت مستمر مي‌توان بازستاند. استدلال اين گروه اين است كه انجام هر كاري درباره غير اهل كتاب براي ما رواست و خداوند راهي جهت مقابله و كيفردهي براي اميّين (غير اهل كتاب) نگذاشته است، بنابراين آنان مصونيت پنداري خود در قبال ديگران را به خدا و كتاب آسماني او نسبت مي‌دادند؛ يعني افزون بر خيانت در اموال، اعم از اعيان و ديون، با دروغ بستن آگاهانه به دين خدا و تبيين احكام دين براساس هواي نفس، در كتاب آسماني و احكام الهي و امور ديني نيز خيانت كرده و نه تنها كتاب ديني را هادي خويش قرار نداده و به رهنمودهاي آن عمل نكردند، بلكه براثر رذيلت و خبث دروني بدان دروغ بستند. آنان مي‌دانند كه خداوند چنين چيزي را نگفته و آنان آگاهانه به خدا دروغ مي‌بندند.