تفسیر شریف تسنیم سوره بقره(شماره 119)

ومن أظلم ممّن منع مساجد الله أن يذكر فيها اسمه و سعي في خرابها أُولئك ما كان لهم أن يدخلوها إلاّ خائفين لهم في الدّنيا خزي و لهم في الاخرة عذاب عظيم (114) 

تناسب این آیه با آیات دیگر را بیان کنید؟

در باره این آیه دو شان نزول آمده است.1- ناظر به قصّه «طيطوس» رومي و پيروان مسيحي او باشد كه با بني‌اسرائيل به جنگ برخاستند، تورات را آتش زدند، فرزندان آنها را به اسيري گرفتند و بيت‏مقدس را ويران و آلوده كردند. در این صورت به یکی دیگر از ویژگی های زشت اهل کتاب اشاره دارد که به علت تعصبات جاهلانه تا حد قتل و غارت پیش می­روند.

2- ممكن است آيه ناظر به مشركاني باشد كه پس از هجرت رسول مكرم(صلّي الله عليه وآله وسلّم) به مدينه، مساجدي را كه مؤمنان قبل از هجرت در آن نماز مي‌خواندند ويران مي‌كردند و نيز از ورود پيامبر به شهر مكّه و مسجدحرام مانع مي‌شدند که در این صورت با قسمت آیه قبل «كذلك قال الذين لا يعلمون مثل‏قولهم» که درباره مشرکان است مرتبط است.

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (شماره 118)

وَ إِذْ قالَتِ الْمَلائِكَةُ یا مَرْیمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاكِ وَ طَهَّرَكِ وَ اصْطَفاكِ عَلى‌ نِساءِ الْعالَمین‌‌﴿42﴾

گزیده تفسیر

حضرت مریم محدثه بود و با فرشتگان گفت‌وگو داشت. این گفت‌وگو كرامت خود آن بانوی بزرگوار و نبوت انبایی و وحی تسدیدی و تبشیری است نه وحی و نبوت تشریعی. گوهر ذات آن حضرت از صفوت الهی برخوردار بود و طبق این اصطفای نفسی، خداوند در بین فرزندان انبیا؟عهم؟ او را برگزید (نه اینكه ترجیح داد)؛ همچنین وی را از همه رذایل اخلاقی و اتهامات ناروا (نه فقط از عادت ماهانه) تطهیر و تنزیه كرد و آن حضرت از طهارت ظاهری و باطنی و طهارت نفسی برخوردار بود.

نیز خداوند او را از میان زنان گذشته و آینده عالم برای مادر شدن بدون همسر برگزید؛ یعنی اصطفای نسبی آن حضرت به جهت این ویژگی است كه بی‌همسر صاحب فرزند شد؛ نه اینكه در جمیع شئون علمی و تقوایی بر جمیع زنان همه اعصار و امصار برتری داشته باشد.

تفسیر شریف تسنیم سوره بقره(شماره 118)

و أقيموا الصلوة و ءاتوا الزكوة و ما تقدّموا لأنفسكم من خير تجدوه عند الله إنّ الله بما تعملون بصير (110)

سوال:ارتباط این آیه با آیه پیشین را بیان کنید؟

پس از دستور عفو و صفح و وعده نصرت به مؤمنان؛ ﴿حتّي يأتي الله بأمره إن الله علي كلّ شي‏ءٍ قدير﴾، در آيه مورد بحث راه تحقّق اين وعده را به آنان مي‌نماياند؛ يعني با نمازي كه دستگيره ايمان را محكم و همّتها را متعالي مي‌كند و با اجتماعي كه از اين طريق در مساجد براي آنان پديد مي‌آيد و قلبها الفت مي‌يابد و با زكات كه ميان توانگران و تهي‌دستان پيوند و اتحاد پديد مي‌آورد، طبعاً شبهات و وسوسه‌هاي اهل كتاب، در پايداري مؤمنان بر ايمان و پرهيز از ارتداد و بازگشت به شرك قبلي تأثيري نخواهد داشت و زمينه نصرت الهي فراهم خواهد شد

تفسیر شریف تسنیم سوره بقره(شماره 117)

أم تريدون أن تسئلوا رسولكم كما سئل موسي من قبلُ و من يتبدّل الكفر بالإيمان فقد ضلّ سواء السبيل (108(

تناسب این آیه با آیات پیشین چگونه است؟

این آیه در ادامه آیات پیشین کارشکنی های یهودیان را اشاره می­کند. اگر مخاطب یهوذیان باشند، لجاجت آن ها در نپذیرفتن دین حق با آوردن دلایل واهی را بیان دارد. اگر مخاطب مسلمانان باشند، تاثیر گیری مسلمانان ضعیف الایمان از یهودیان و بیان خواسته های ناروا را اشاره دارد و اگر مخاطبان کفار باشند، به تشابه قلوب کافران و یهودیان می­پردازد.

در آیه قبل بیان داشت که خداوند اگر آیه و نشانه ای را نسخ کند بهتر از آن را می آورد. در اینجا بیان می­دارد با وجود آوردن معجزه بسیار عظیم قرآن، یهودیان باز مانند زمان حضرت موسی بهانه گیری کرده و در پی درخواست معجزات دیگر هستند.

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (شماره 117)

قالَ رَبِّ أَنَّى يَكُونُ لي‌ غُلامٌ وَ قَدْ بَلَغَنِيَ الْكِبَرُ وَ امْرَأَتي‌ عاقِرٌ قالَ كَذلِكَ اللَّهُ يَفْعَلُ ما يَشاءُ ﴿40﴾

گزيده تفسير

حضرت زكريّا(عليه‌السلام) با شگفتي و همراه ادب از خداوند مي‌پرسد كه چگونه در پيري و با همسر پير و نازايش فرزنددار خواهد شد و پاسخ به او قانون جاودانه ﴿كَذلِكَ اللهُ يَفعَلُ ما يَشاء﴾ است كه حاكي از قدرت بيكران الهي است.

گفتار و تعجب حضرت زكريا نه به معناي استبعاد آن كار، بلكه از سنخ بزرگ شمردن كار و نعمت خدا و براي ادامه دادن گفت‌وگو با خدا يا دانستن اين مطلب بود كه آيا خداوند با حفظ موجود يعني اثرگذاري پيري و عقيم بودن همسر يا با تغيير وضع و از همسري ديگر يا با دگرگوني در او و همسرش به‌وي فرزند مي‌دهد.

فرشتگان براي كاستن از شدّت تعجّب حضرت زكريا گفتند: خداوند هر كاري را بخواهد مي‌كند. هيچ چيزي توان ايستادگي در برابر قدرت مطلق او را ندارد و متعلق اراده حكمتْ محور الهي، گاهي كار عادي و زماني خارق عادت است؛ مانند اعجازها.

تحریر رساله الولایه (شماره 116)

فصل 4: طریقه دستیابی به مقام ولایت ←  مقام دوم (دلیل نقلی) ← راهکارهای رسیدن به مقام انقطاع

2-5. عزلت نشینی و خلوت گزینی

عزلت متشرعان چیزی جز ترک مجالس گناه و عدم همنشینی با فاسقان نیست، اما اهل معرفت به طور مطلق مصاحبت و هم نشینی با هر کسی را که مصاحبت با او انسان را از یاد حق غافل کند و تأثیری در ذکر حبیب ندارد ناروا و مضرّ می شناسند، چنانکه حافظ شیرازی فرموده:

                  نخست موعظه پیر صحبت این حرف است           که از مصاحب ناجنس احتراز کنید

تفسیر شریف تسنیم سوره آل عمران (شماره 116)

فَتَقَبَّلَها رَبُّها بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَ أَنْبَتَها نَباتاً حَسَناً وَ كَفَّلَها زَكَرِيَّا كُلَّما دَخَلَ عَلَيْها زَكَرِيَّا الْمِحْرابَ وَجَدَ عِنْدَها رِزْقاً قالَ يا مَرْيَمُ أَنَّى لَكِ هذا قالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ مَنْ يَشاءُ بِغَيْرِ حِساب﴿37﴾

گزيده تفسير

اين آيه از اجابت دعاي مادر مريم(عليهاالسلام) خبر مي‏دهد؛ مريم كه بايد بدون همسر، مادر پيامبري مانند حضرت عيسي شود، از اين‏رو هم پذيرش او براي خدمتگزاري بيت مقدس و هم رشد و تربيت او ويژه و با اهميت بود و براي تحقق تربيت شايسته، هم از مبدأ فاعلي (مربي لايق) هم از طعام طيب و پاك و هم استاد شايسته و الهي و هم از درس خوب و محيطي امن و روحاني براي جهاد و سخت‏كوشي در عبادت و مبارزه و محاربه با نفس و شيطان برخوردار بود.

خداوند سبحان حضرت زكريا(عليه‌السلام) را كفيل و متعهد به تأمين معيشت و امور زندگي حضرت مريم قرار داد. زكريا(عليه‌السلام) هرگاه براي تكفّل و تربيت مريم(عليهاالسلام) به آن محراب وارد مي‏شد، به گونه‏اي سؤال‏انگيز رزقي آماده را مي‏ديد؛ رزقي ويژه و غير معهود كه غذا يا ميوه رايج و عادي آن زمان نبود و به ديگران نمي‏رسيد و به لحاظ هماهنگي روزي غيبي با حساب عالم شهادت، آن رزق مناسب همان دوران سنّي حضرت مريم بود، از اين‏رو از وي پرسيد: اين روزي از كجاست؟ اين رزق، كرامت ويژه و خارق عادت بود؛ آن‏سان كه زكريا را به فكر انجام دادن كاري كريمانه و غير عادي انداخت و آن درخواست فرزند طيب از خدا بود.

تفسیر شریف تسنیم سوره بقره(شماره 116)

ما ننسخ من آية أو نُنْسها نأت بخير منها أو مثلها ألم تعلم أنّ الله علي كلّ شي‏ءٍ قدير (106) ألم تعلم أنّ الله له ملك السموات و الأرض و ما لكم من دون الله من ولي و لا نصيرٍ (107)

تفسیر

ننسخ: نسخ با ازاله همراه است. مانند این که می­گوییم خورشید سایه را نسخ کرد. در نتیجه هم سایه زایل شد و هم خورشید سبب این ازاله بود. در نتیجه می­گوییم خورشید سایه را نسخ کرد. در برابر هیچ گاه برای از بین قرفتن روز و شب شدن نمی­گوییم شب روز را نسخ کرد. زیرا اگر چه که روشنایی روز زایل شد ولی شب که سراسر ظلمت و عدم است این کار را انجام نداد.

ننسها: انسا از ریشه نسیان است. انساء به معناي ناسي كردن از كارهاي علمي و ذهني است و تفاوت آن با نسخ اين است كه نسخ ازاله خارجي است و انساء ازاله علمي؛ برداشتن شي‏ء از صحنه عين را نسخ و برداشتن آن از صفحه علم را انساء گويند.